بازگشت
تعطیلی گوانتانامو، اولین اقدام اوباما
محمد امین میرزاد محمد امین میرزاد

باراک اوباما رئیس جمهورامریکا در اولین روز کاری اش در کاخ سفید، در اولین اقدام خود حکم برچیده شدن زندان گوانتانامو را صادر کرد. او که این وعده را در مبارزات انتخاباتی اش داده بود، آن را در اولین روزکاری اش عملی ساخت. رئیس جمهور آمریکا پیش از امضاء دستور اجرایی تعطیلی زندان گوانتانامو گفت: «بنا برمفاد قانون اساسی و مقررات آمریکا و به منظور بهبود و تناسب جمع آوری اطلاعات و ترفیع امنیت، قانون و رفتار انسانی در برخورد با زندانیان که در زندان‌های آمریکایی در بازداشت به سر می‌برند و همچنین رفتار بهتر با شهروندان آمریکایی که در مجموعه گوانتانامو در زندان به سر می‌برند و متابعت کامل از تعهدات آمریکا شامل کنوانسیون ژنو و رعایت قوانین و مقررات آمریکا و نیز اطمینان از آنکه این قوانین به درستی اجرا شود و مطمئن شویم هرشخصی که در زندان‌های آمریکا در بازداشت به سر می‌برد و تحقیقاتی که در باره او انجام می‌شود مطابق مقررات ارتش آمریکا باشد، این زندان تعطیل می‌شود».

وی هم چنین گفت: «ارتش آمریکا نشان دهنده بهترین قضاوت طبق مقررات است و ما می‌توانیم بر قانونی پابرجا باشیم که می‌گوید ما شکنجه نمی‌کنیم در حالی که می‌توانیم اطلاعاتی را که لازم داریم به دست آوریم و این نیاز نه تنها به خاطر تعهدی است که من در دوران مبارزات انتخاباتی‌ام آن را بر زبان آوردم بلکه فکر می‌کنم این احترامی ‌است به بنیان گذار آمریکا بنا بر این دلایل‌، من این قانون اجرائی (تعطیلی گوانتانامو) را امضا می‌کنم».

اوباما در اولین روزکاری به اولین وعده ای که داده بود عمل کرد. او نه تنها دستور تعطیلی زندان گوانتانامو راداد، بلکه دستور داد تمام زندان‌های وابسته به سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا سیا در کشورهای خارجی بسته شوند.

زندان گوانتانامو به یکی از موضوعات جنجالی در دوره اقای بوش تبدیل گردیده بود و این زندان بارها مورد اعتراض مجامع و نهاد های طرفدار حقوق بشر قرار گرفته بود. تعطیلی زندان گوانتا نامو بیشتر موضوع حیثیتی برای خود امریکا به شمار می رود تا یک گام اصلاحی در راستای مبارزه با تررویسم؛ دولت جدید امریکا تلاش دارد تاچهره مخدوش شده امریکا را در زمینه حقوق بشر که درسایه زندان گوانتانامو، اوبوغریب در عراق وزندان های سیا در خارج ازامریکا مخدوش شده است، بازسازی نماید.

بنابراین تعطیلی این زندانها چندان تاثیری در وضعیت مبارزه با تروریسم ندارد و جریان مبارزه علیه تروریسم روندی است که فعالتر از گذشته در دولت جدید امریکا دنبال خواهد شد.

هرچند که سه ماه و اندی طول می کشد تا این زندان به طورکامل تعطیل گردد، سئوال اساسی که باقی می ماند این است که سرنوشت این زندانیان چه خواهد شد؟ گفته می شود که هم اکنون حدود 250 نفر زندانی در گوانتانامو به سرمی برند که برخی از آنان تاکنون جرم شان هم به درستی به اثبات نرسیده است.

هدف اساسی امریکا از تاسیس این زندان در سال 2002 این بود که تروریست های دست گیرشده در گوشه ای ازدنیا محاکمه شود که نه قوانین جزایی امریکا درآن تطبیق می گردد و نه قوانین بین المللی. زیرا منطقه گوانتانامو منطقه خارج کشور امریکا است و این منطقه در اجاره ارتش امریکا می باشد.

بی سرنوشتی و شکنجه های که توسط سربازان امریکایی دراین پایگاه برزندانیان تررویست صورت می گرفت و نیز اخبار و گزارش هایی که از این زندان درز کرد، سبب اعتراضات شدید  نهاد های طرف دار حقوق بشر قرار گرفت و خواهان تعطیلی این زندان گردید، اما دولت امریکا در دوره اقای بوش همچنان برادامه این زندان پافشاری می کرد، تا آن که به دستور رئیس جمهور جدید امریکا دستور تعطیلی آن صادر گردید. براساس برخی از گزارش ها قرارشده است مسئولیت تعدادی از این زندانیان را برخی از کشورهای غربی برعهده بگیرد. استرالیا، فرانسه، آلمان، هالند، پرتغال و سوئیس از جمله کشورهایی هستند که گفته می شود این زندانیان به این کشورها منتقل شوند و دوران محاکمه و مجازات خود را دراین کشور ها سپری نمایند.

خلیج گوانتانامو، در ایالت گوانتانامو، واقع در آخرین قسمت جنوب شرقی کوبا قرار دارد. یکی از پایگاهای دریایی  امریکا است که در این خلیج واقع شده و  زندان تروریست هایی است که از افغانستان و عراق به این مکان منتقل شده اند.

این منطقه در اجاره امریکا است، اما در اصل اجاره میان امریکا و کوبا اختلافات شدیدی وجود دارد. ایستگاه دریایی آمریکا در خلیج گوانتانامو 116 کیلومتر مربع وسعت دارد.این قرارگاه در سال 1898 برپا شد و این زمانی بود که کوبا توسط نیروهای آمریکایی از اسپانیا گرفته شده بود.

دولت آمریکا از طریق توماس استرادا پالما که یک شهروند آمریکایی و اولین رئیس جمهور کوبا بود، توانست این منطقه را از 23 فبروری 1903، به طور مادام العمر تحت اجاره خود در آورد.

در سال 1905 به دلیل وجود ضمایم یکطرفه در قرارداد، شورش عمومی در کوبا به وجود آمد که به دنبال آن، آمریکا به مدت سه سال کوبا را رسمآ اشغال کرد.

در سال 1934 عهدنامه اجاره مادام العمر خلیج مجددآ احیا شد و در آن به کوبا و شرکای بازرگانی اش اجازه داده شد تا به خلیج دسترسی آزاد داشته باشند و میزان اجاره را نیز از 2000 دالر سکه طلا، به معادل آن در سال 1934، یعنی 4085 دالر وجه رایج تبدیل نمودند. آنها همچنین شرطی را ضمیمه کردند که بنا بر آن، فسخ اجاره باید با موافقت هر دو دولت باشد یا اینکه به دلیل متروک گذاشته شدن منطقه توسط ایالات متحده، اجاره از بین برود.

با حضور بیش از 9500 گروه از سرباز آمریکایی، از سال 2005، خلیج گوانتانامو تنها مقر نظامی فعال آمریکا در خاک یک دولت کمونیستی در امریکای مرکزی به شمار می رود.

پس ازحادثه 11 سپتامبر و حمله امریکا به افغانستان و عراق زندان گوانتانامو در سال 2002 تاسیس گردید.

منتقدان طرف دار حقوق بشر بارها سیاست های موجود آمریکا در این زندان را زیر سئوال برد.

این منتقدان  می گفتند که  قوانین اساسی یک کشور، شامل زندانیان جنگ و افراد غیر آمریکایی نمیشود و باید طبق قوانین بین المللی با آنها رفتار شود. در صورتی که در این زندان، حفاظتی که توسط معاهدات بین المللی وعده داده شده، وجود ندارد و هیچ چیزی مانع از شکنجه زندانیان نمی شود.

در سال 2002، بخش کوچکی از این پایگاه برای زندانی کردن افراد مشکوک به عضویت در القاعده و طالبان، اختصاص یافت که در افغانستان و کمپهای دلتا (Delta)، اکو (Echo) و ایگوانا (Iguana) و همچنین کمپ تعطیل شده x-Ray دستگیر شده بودند.

از تاریخ جون 2005، امریکا حدود 250 زندانی خارجی مشکوک به تروریسم را در این منطقه نگهداری میکرد که تعدادی از آنان در افغانستان دستگیر شده بودند. در 22 سپتامبر 2004، ده زندانی از افغانستان وارد شدند. مجموع کل 242 زندانی در 20 جولای 2005 از گوانتانامو خرج شدند، که بنا بر گزارش دفتر محافظت نظامی آمریکا، 173 تن از این عده آزاد شدند و 69 نفر به دولت کشورهای دیگر تحویل داده شدند.

در 21 نوامبر 2005، روزنامه وال استریت (Wall street Journal) گزارش داد که 358 تن از 505 نفری که در خلیج گوانتانامو اسیر بوده اند، از دادگاه تجدید نظر بهره مند شده اند که 3 درصد از این افراد تبرئه شده و منتظر آزادی خود هستند، 20 درصد به زندان باز میگردند و 37 درصد مورد بررسی مجدد قرار خواهند گرفت و درباره 40 درصد باقی مانده، تصمیمی اتخاذ نشده است.

این روزنامه گزارش داد که از 505 اسیر گوانتانامو، بیش از صد نفر از عربستان سعودی، حدود 80 نفر از یمن، 65 نفر از پاکستان و 50 نفر از افغانستان و دو نفر نیز اهل سوریه هستند.

ب هرحال پس ازسه ماه اندی دیگر خبری از این زندان نخواهد بود و زندانیان این زندان در دیگر کشورها دوران محاکمه خود را طی خواهد کرد و امریکا بعد از سه ماه هیچ مسئولیتی را در قبال این زندانیان نمی پذیرد و این که سرنوشت این زندانیان بعد از گوانتانامو به کجا منتهی می شود، بستگی به کشورهایی دارد که آنان را به عنوان زندانی می پذیریند.

زیرا تعداد این زندانیان مربوط به کشورهای عربی است و در صورت تحویل این زندانیان به این کشورها ممکن است مورد شکنجه دولت های عربی قرار گیرد و برای زندانیان افغانی و پاکستانی نیز این خطر وجود دارد که انان دوباره به صفوف طالبان و القاعده پیوسته دوباره دست فعالیت های تروریستی بزنند.

به هرحال هرچند که گوانتانامو برداشته می شود مضل تررویسم و افراد مظنون دراین گروهها همچنان معضله ای است جامعه را به خود مشغول ساخته است.


January 25th, 2009


  برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
 
بازگشت
مسایل بین المللی